Toepasselijker kan het haast niet, maar net tijdens het EK komt de Oranje pistoolgarnaal in het nieuws. Die is voor het eerst aangetroffen voor de Nederlandse kust. En wat is er mooier dat we er midden tijdens het EK een nieuwe oranje mascotte bij krijgen? Dat is bij onze eigen, saaie Hollandse garnaal nooit gelukt. Die noemen onze zuiderburen niet voor niets ‘grijze garnaal’ of ‘brown shrimp’ in het Engels. Dus na de octopussen, varkens en zelf bacteriën die uitslagen en doelpunten kunnen voorspellen hebben we er nu een hele potente kandidaat bij. Maar wat weten eigenlijk van het beestje dat toevallig juist nu de voorpagina’s haalt?
Als je wat verder kijkt, blijkt dat dit beestje al in augustus 2023 is ontdekt tijdens een onderzoek naar biodiversiteit in windparken. Kennelijk was er een oranjegekte voor nodig om deze vondst in de belangstelling te krijgen. En dat is opmerkelijk want het beestje is van zichzelf interessant genoeg. De oranje pistoolgarnaal ( Alpheus Macrocheles ) maakt deel uit van een familie van 700 soorten pistoolgarnalen ( Alpheidae ) en komt vooral in het Westelijke deel van het Kanaal voor. Er is eerder een vondst gedaan voor de Engelse kust en nu dus ook in het windpark Borssele III/IV.
De familie van de pistoolgarnalen, ook wel knalgarnalen genoemd, heeft haar naam te danken aan de luide knalletjes die de meeste van deze soorten produceren met hun scharen. Bij pistoolgarnalen is één van de twee scharen groter dan de andere. De kleine schaar wordt gebruikt om voedsel vast te houden, de grote schaar om op visjes en andere dieren te jagen. De knalletjes worden geproduceerd met de grote schaar. De beweegbare vinger van die schaar kan met enorme snelheid dichtklappen; het is één van de meest snelle bewegingen in het dierenrijk. De knal wordt echter niet veroorzaakt doordat de vingers elkaar met grote snelheid raken. Op de beweegbare vinger zit een uitsteeksel dat precies past in een uitholling op het vaste deel van de schaar. Door het dichtklappen wordt een zeer snelle waterstraal vanuit de uitholling opgewekt. Die snelle waterstraal zorgt voor plaatselijke onderdruk, waardoor een waterdampbel ontstaat ( cavitatie ). Het imploderen van die bel zorgt daarna voor de knal. De knallen hebben verschillende functies. Ze worden gebruikt voor het verlammen van prooien, voor verdediging, of voor het boren in rots of zachte bodems en soms ook voor het zenden van signalen.
De schokgolf die de pistoolgarnaal produceert, resulteert in een imposante klap, die onder water wel 200 dB kan zijn met een reikwijdte tot 900 meter! Het schijnt dat de bel wel 5.000 graden is als hij barst, dit is heter dan de zon! Als er een grote kolonie pistoolgarnalen bij elkaar zit, kan dit een dusdanige onderwaterkakafonie opleveren dat zelfs moderne sonartechnologie wordt verstoord.
Maar zover is het nog niet op de Noordzee. Het is hoopgevend om te zien dat deze garnalensoort zich vestigt bij windturbines. Zíj laten zich in elk geval niet wegjagen door vermeend geluidsoverlast onder water. Nature strikes back. Ongetwijfeld is het oprukken naar het Noorden het gevolg van klimaatverandering en de opwarming van de zee. Het is enigszins ironisch dat de mens met die windparken dan ook juist de stenige habitat aanlegt die deze soort nodig heeft. Hopelijk volgen er meer van dit soort wonderbaarlijke ontdekkingen en leren wij snel de nieuwe ecologie te doorgronden die we zelf teweegbrengen.
